«Δεν θα επιτρέψουμε τη συνέχιση της κατεδάφισης της δημόσιας εκπαίδευσης, οι εκπαιδευτικοί δεν θα μπούμε στον γύψο του κυβερνητικού αυταρχισμού» τόνισε μιλώντας Στο Κόκκινο Ρόδου 103,7 και την Πόλυ Χατζημάρκου, ο πρώην Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης Ν. Αιγαίου Βασίλης Καραγιάννης, προσθέτοντας ότι «είναι εμφανείς η αδιαφορία, η επιπολαιότητα, η προχειρότητα με την οποία αντιμετωπίζει το κατεστημένο την παιδεία όταν αυτή δεν αφορά τους γόνους της άρχουσας τάξης. Η εκπαίδευση δεν επιδέχεται λύσεις ‘του ποδαριού’ με επικοινωνιακές στοχεύσεις».

Β.Κ. «Η κυβέρνηση επέλεξε εν μέσω πανδημίας με τη χώρα ουσιαστικά σε κατάσταση πολιορκίας, να επιβάλλει ένα τραγικό  νομοθέτημα που μας πετάει με βία στο παρελθόν. Αυτή η διαρκής επιστροφή στο παρελθόν και η προσπάθεια επιβολής των ίδιων χρεωκοπημένων πολιτικών στην παιδεία είναι κάτι που δεν μπορεί κανείς να το καταπιεί. Αυτό είναι και το χειρότερο. Το εκπαιδευτικό κίνημα είναι αναγκασμένο να αγωνιστεί πάλι με όλες του τις δυνάμεις για τα αυτονόητα. Ήδη οι κινητοποιήσεις έχουν ξεκινήσει και θα ενταθούν το επόμενο χρονικό διάστημα με όλα τα μέσα.

Δεν θα επιτρέψουμε τη συνέχιση της κατεδάφισης της δημόσιας εκπαίδευσης και δεν θα μπούμε οι εκπαιδευτικοί στο γύψο του κυβερνητικού αυταρχισμού. Θυμόμαστε πως ο σημερινός πρωθυπουργός ήταν από τους πρωτεργάτες της απόλυσης εργαζομένων καθαριότητας και εκπαιδευτικών.

Το νομοσχέδιο μεταξύ άλλων προβλέπει και τα εξής: Αυξάνεται ο μέγιστος αριθμός μαθητών ανά τμήμα στο Δημοτικό Σχολείο. Αυξάνεται ο αριθμός των γραπτώς εξεταζομένων μαθημάτων σε γυμνάσιο και λύκειο. Επανέρχεται ο χρεωκοπημένος θεσμός της Τράπεζας Θεμάτων που τόσα προβλήματα είχε δημιουργήσει η εφαρμογή του στο παρελθόν. Μετατρέπεται έτσι για μία ακόμα φορά το λύκειο σε ένα διαρκές εξεταστικό κέντρο Πανελληνίων Εξετάσεων «εις τριπλούν» για όλες τις τάξεις, με τις σοβαρές, αρνητικές συνέπειες, ψυχολογικές αλλά και οικονομικές που θα έχει αυτό στα παιδιά και τις οικογένειές τους.

Υπενθυμίζω πως κατά την πρώτη εφαρμογή της τράπεζας θεμάτων, το σχολικό έτος 2013-14, το ποσοστό των μετεξεταστέων ανέβηκε στο 23%, από το 4% που κυμαινόταν τα προηγούμενα χρόνια. Η εξεταστική εντατικοποίηση, εις βάρος του διδακτικού χρόνου, υιοθετείται με σκοπό να μετατραπεί το λύκειο σε βαθμίδα ακραίου ανταγωνισμού με όρους κοινωνικού δαρβινισμού. Όποιος αντέχει οικονομικά επιβιώνει. Οι υπόλοιποι στον Καιάδα της ιδιωτικής κατάρτισης. Προβλέπεται αυστηροποίηση των μαθητικών ποινών με επαναφορά στην ουσία του προηγούμενου θεσμικού πλαισίου που είχε καταργηθεί. Δίνεται έτσι βάρος στην τιμωρία και όχι την πρόληψη και την παιδαγωγική διαδικασία. Επανέρχεται επίσης το αντιπαιδαγωγικό μέτρο της αναγραφής της διαγωγής των μαθητών στους απολυτήριους τίτλους, που θα συνοδεύουν τους μαθητές σε όλη τους της ζωή. Αυξάνεται ο αριθμό των πρότυπων σχολείων, στη βάση της ιδεοληψίας των «αρίστων» και γίνεται έτσι συνειδητή προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα νέο τοπίο στην εκπαίδευση με σχολεία δύο κατηγοριών. Θεσμοθετείται μέγιστο όριο ηλικίας για την εγγραφή στα ημερήσια επαγγελματικά λύκεια τα δεκαεπτά (17) έτη, ρύθμιση που θα πλήξει την  Δημόσια επαγγελματική Εκπαίδευση, αφού επιχειρεί να στρέψει στην κατάρτιση και ιδιαίτερα στα ιδιωτικά ΙΕΚ, μία μεγάλη μερίδα αποφοίτων Γενικού Λυκείου που έβρισκαν διέξοδο για την απόκτηση επαγγελματικών προσόντων στα Τεχνικά Λύκεια.

Η θεσμοθέτηση ανώτατου ορίου ηλικίας για εγγραφή τα 17 έτη στα ημερήσια ΕΠΑΛ, θα οδηγήσει στο κλείσιμο των απογευματινών ΕΠΑΛ τα οποία λειτουργούν με ενήλικες κυρίως μαθητές. Προβλέπεται επίσης εσωτερική και εξωτερική «αξιολόγηση» για σχολεία και εκπαιδευτικούς. Ο στόχος είναι σαφής. Σκοπεύουν να κατηγοριοποιήσουν, και γιατί όχι, να κλείσουν σχολεία που θα θεωρηθούν προβληματικά και να επιβάλλουν με το φόβο της αξιολόγησης την χειραγώγηση των εκπαιδευτικών, προκειμένου να μην διαμαρτύρονται για την κατάσταση που επικρατεί στην παιδεία, να μη διαμαρτύρονται για τις ελλείψεις στις υποδομές αλλά κυρίως να μη διαμαρτύρονται για τις ελλείψεις σε μόνιμο διδακτικό προσωπικό.

Ειδικά στη πολυνησιακή Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου οι ελλείψεις σε εκπαιδευτικό προσωπικό είναι μεγάλες και προσλαμβάνονται, όχι πάντα στην ώρα τους, περισσότεροι από 3500 εκπαιδευτικοί για την κάλυψη των κενών. Αυξάνονται τα έτη ποινής των υποψηφίων αναπληρωτών εκπαιδευτικών σε περίπτωση που όταν προσληφθούν δεν έχουν για διάφορους λόγους τη  δυνατότητα να αναλάβουν υπηρεσία. Έτσι αντί για μόνιμο διορισμό θα διαπιστώσουν οι αναπληρωτές επιδείνωση των εργασιακών τους σχέσεων. Αυτή είναι η έμπρακτη αναγνώριση και ο σεβασμός που όπως διαφημίζεται καθημερινά στα ΜΜΕ, αποδίδει η κυβέρνηση στους εκπαιδευτικούς».

-Η τηλε-εκπαίδευση πρέπει, σε κανονικές συνθήκες, να έχει εξασφαλίσει ένα κατάλληλα σχεδιασμένο και οργανωμένο ψηφιακό περιβάλλον. Πόσο προετοιμασμένο ήταν τελικά το Υπουργείο για την εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση;

Β.Κ. «Η υπουργός βρήκε έτοιμες κάποιες πλατφόρμες, εφαρμογές, ψηφιακά εργαλεία σύγχρονης και ασύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, όπως είναι για παράδειγμα οι πλατφόρμες ασύγχρονης εκπαίδευσης e-me και e-class και σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης όπως η WebexMeetings της εταιρίας Cisco. Όλα αυτά τα πολύ χρήσιμα υπό προϋποθέσεις μέσα, που είχαν ένα εντελώς περιθωριακό έως ανύπαρκτο ρόλο στη εκπαιδευτική διαδικασία, θεώρησε η υπουργός με τους συνεργάτες της ότι μπορούν -κυριολεκτικά μέσα σε μία νύχτα- να αξιοποιηθούν μαζικά σε όλα τα σχολεία της επικράτειας.

Οι εκπαιδευτικοί αν και έχουμε απόλυτη επίγνωση των σοβαρών αδυναμιών που υπάρχουν και των κινδύνων που ελλοχεύουν, λαμβάνοντας υπόψη την κρισιμότητα της χρονικής περιόδου που διανύουμε, και προκειμένου να στηρίξουμε τους μαθητές μας, αξιοποιούμε όπως-όπως αυτά τα ψηφιακά μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας. Να γίνει όμως καθαρό πως καμία προετοιμασία δεν υπήρξε από το υπουργείο σε επίπεδο οργάνωσης και σχεδιασμού αλλά και σε επίπεδο εξασφάλισης του απαραίτητου εξοπλισμού σε μαθητές και εκπαιδευτικούς. Και ούτε άλλωστε υπάρχει δυνατότητα παραγωγής ουσιαστικού διδακτικού έργου χωρίς την φυσική παρουσία στην τάξη των μαθητών και των εκπαιδευτικών. Επιπλέον επαναλαμβάνω, αναφύονται σοβαροί κίνδυνοι από την άμεση αλληλεπίδραση χιλιάδων εκπαιδευτικών με πολλαπλάσιους μαθητές χωρίς την διαμεσολάβηση της σχολικής μονάδας».

-Ποια είναι τα προβλήματα και οι προκλήσεις που  αντιμετωπίζουν εκπαιδευτικοί και μαθητές;

Β.Κ. «Πολλοί μαθητές αλλά και εκπαιδευτικοί δεν διαθέτουν τον απαραίτητο εξοπλισμό για την εξυπηρέτηση της διαδικασίας. Αυτό δεν αφορά μόνο τις φτωχές οικογένειες. Πολλές οικογένειες, ευκατάστατες, δεν διαθέτουν υπολογιστή. Οι περισσότεροι μαθητές, απ’ αυτούς που συμμετέχουν στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση χρησιμοποιούν τα κινητά τους τηλέφωνα. Τώρα το πώς μπορεί να εργαστεί ένα παιδί με κινητό τηλέφωνο μόνο η κα. υπουργός το ξέρει. Θεωρώ πως στο μέλλον θα πρέπει να δοθούν εξηγήσεις για όλα αυτά.

Ενδεικτικά σας αναφέρω πως σε μία τάξη δεκαέξι μαθητών Ομάδας Προσανατολισμού Επιστημών Υγείας συμμετέχουν συνήθως στο «μάθημα» τρείς ή τέσσερεις μαθητές. Επισημαίνω επίσης τα σοβαρά τεχνικά προβλήματα που εμποδίζουν την απρόσκοπτη ψηφιακή επικοινωνία μας με τους μαθητές μας. Σε πολλές περιπτώσεις οι πλατφόρμες στην κυριολεξία καταρρέουν.

Τώρα σχετικά με την εμπειρία των εκπαιδευτικών στη χρήση ψηφιακής τεχνολογίας. Δεν είναι εκεί το πρόβλημα. Οι συντριπτική πλειοψηφία των εκπαιδευτικών είναι επαρκώς εξοικειωμένοι με την ψηφιακή τεχνολογία. Άλλο πράγμα όμως είναι να χρησιμοποιείς γενικά τον υπολογιστή κι άλλο πράγμα να αξιοποιείς το μέσο, να εντάσσεις το μέσο, στη διδακτική διαδικασία. Η λειτουργία αυτή προϋποθέτει σοβαρή και μακροχρόνια προετοιμασία του εκπαιδευτικού συστήματος που δεν  υπάρχει.  Δεν υπάρχουν η γενικευμένη εμπειρία και η εμπεδωμένη«κουλτούρα» διδακτικής αξιοποίησης των ψηφιακών μέσων στο ελληνικό σχολείο. Να το πω αλλιώς. Η εκπαίδευση είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος από κάθε άποψη τομέας και δεν επιδέχεται «λύσεις του ποδαριού» με επικοινωνιακές στοχεύσεις. Οι αλλαγές στην εκπαίδευση χρειάζονται γενναία χρηματοδότηση, ευαισθησία, γνώση, προσεκτικούς χειρισμούς και χρόνο, πολύ χρόνο για την αφομοίωση τους. Η διαχείριση της περίφημης «εξ αποστάσεως εκπαίδευσης» υπήρξε χειρίστη και εντείνει την άνιση πρόσβαση των νέων στο αγαθό της παιδείας».

- Ποιες παθογένειες του εκπαιδευτικού μας συστήματος αναδείχθηκαν με την κρίση της πανδημίας, ιδιαίτερα στο κομμάτι της νησιωτικότητας;

Β.Κ. «Το εκπαιδευτικό μας σύστημα δεν χρειάζεται κάποια υγειονομική κρίση για να διαπιστώσουμε παθογένειες. Δυστυχώς. Για να χρησιμοποιήσω και έναν όρο επίκαιρο λόγω πανδημίας, η κρίση είναι ενδημική στον χώρο της εκπαίδευσης. Η κρίση είναι γενικευμένη στο χώρο της εκπαίδευσης.

Και μιας και μιλάμε για «νησιωτικότητα» η πρώτη παθογένεια του εκπαιδευτικού συστήματος, που επηρεάζει κυρίως την πολυνησιακή περιφέρειά μας, είναι οι μεγάλες ελλείψεις στο απολύτως απαραίτητο διδακτικό προσωπικό πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Κάθε χρόνο μόνο στο Νότιο Αιγαίο και με όλη τη δυνατή «οικονομία» που προκύπτει με τη μη λειτουργία ή την κατάργηση μαθητικών τμημάτων ακόμα και σε δυσπρόσιτες και ‘προβληματικές’ περιοχές, χρειαζόμαστε περισσότερους από 3500 αναπληρωτές εκπαιδευτικούς τους οποίους με διάφορα τεχνάσματα δεν μονιμοποιούν και έχουν καταστήσει ομήρους με ό,τι συνεπάγεται αυτό στην οικονομική και κοινωνική τους κατάσταση, στη ψυχολογία τους, τελικά στην ποιότητα της παρεχόμενης γνώσης στα παιδιά μας.

Ακατάλληλα είναι επίσης πολλά σχολικά κτίρια με ελλιπή συντήρηση και μεγάλες ελλείψεις στην υλικοτεχνική υποδομή. Πρέπει επίσης να μειωθεί ο μέγιστος αριθμός μαθητών ανά τμήμα και να καταργηθεί σε όλες τις περιπτώσεις για τις νησιωτικές περιφέρειες, η προϋπόθεση του κατώτατου αριθμού μαθητών για τη λειτουργία μαθητικού τμήματος. Το πιο σοβαρό όμως πρόβλημα, κατά τη γνώμη μου, που αναδεικνύεται για ακόμα μία φορά με την κρίση της πανδημίας, είναι η πλήρης έλλειψη βασικού προσανατολισμού του εκπαιδευτικού συστήματος, ως αποτέλεσμα της βαθιά συντηρητικής–ταξικής μεροληψίας του πολιτικού κατεστημένου, για την εκπαίδευση των παιδιών των λαϊκών στρωμάτων. Είναι εμφανείς η αδιαφορία, η επιπολαιότητα, η προχειρότητα με την οποία αντιμετωπίζει το κατεστημένο την εκπαίδευση και την παιδεία όταν αυτή δεν αφορά τους γόνους των νέων της άρχουσας τάξης».

-Θεωρείτε ότι υπονομεύεται η «δια ζώσης» εκπαίδευση την επόμενη μέρα της πανδημίας;

B.K. «Αντιθέτως. Θεωρώ πως ο άτσαλος τρόπος, επιτρέψτε μου την έκφραση, με τον οποίο οι πολιτικοί υπεύθυνοι του Υπουργείου Παιδείας επιχείρησαν να κερδίσουν  επικοινωνιακούς πόντους θα δυσφημήσει σε μεγάλο βαθμό την χρήση των ψηφιακών μέσων στην εκπαίδευση. Κρίμα, γιατί τα ψηφιακά μέσα είναι πολύ χρήσιμα εργαλεία, όταν αξιοποιούνται συμπληρωματικά στην «δια ζώσης» διδασκαλία και εκπαίδευση. Όμως η διδασκαλία και η εκπαίδευση, επαναλαμβάνω,  συντελούνται στο χώρο του σχολείου με την φυσική παρουσία μαθητών και εκπαιδευτικών. Η ζωντανή άμεση διδασκαλία είναι αναντικατάστατη».

-Ο νεοφιλελεύθερος σχεδιασμός και οι πρακτικές της κυβέρνησης ενισχύουν την ιδιωτική επιχειρηματική δραστηριότητα των κολλεγίων δημιουργώντας περαιτέρω κοινωνικές ανισότητες και εξισώνοντας πτυχία των δημόσιων ΑΕΙ με πτυχία ιδιωτικών σχολείων. Ποια είναι η άποψη σας;

Β.Κ. «Η Δεξιά είχε ανέκαθεν ισχυρούς δεσμούς και εκλεκτικές συγγένειες με το πιο αρπακτικό τμήμα του εγχώριου και διεθνούς επιχειρηματικού κατεστημένου. Στον τομέα της παιδείας, ποτέ δεν έκρυψαν τις σχέσεις τους με τα διάφορα ιδιωτικά κέντρα και ινστιτούτα σπουδών και γενικά τις μπίζνες στο χώρο της παιδείας.  Από τα πρώτα μέτρα που έλαβε η σημερινή κυβέρνηση, ήταν ο διορισμός στο Διοικητικό Συμβούλιο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής προσώπου της οικογενείας Γείτονα, των γνωστών ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων.

Από τα πρώτα μέτρα επίσης ήταν και η θεσμοθέτηση της εξίσωσης επαγγελματικών δικαιωμάτων ιδιωτικών Κέντρων Σπουδών και δημόσιων πανεπιστημίων. Αν είναι δυνατόν! Με τον τρόπο αυτό καταστρατηγούν εμμέσως, ακυρώνουν, το άρθρο 16 του Συντάγματος που απαγορεύει τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων. Με την ίδια λογική μεθόδευσαν και την «επιμόρφωση» των νέων επιστημόνων με τα περίφημά voucher της ντροπής. Προφανώς ήθελαν να εξυπηρετήσουν «ημετέρους» επιχειρηματίες της «αρπαχτής». Ήταν όμως τόσο τραγικά ερασιτεχνική η μεθόδευση, που αναγκάστηκαν να τα μαζέψουν. Πιστεύω πως η κυρίαρχη πολιτική πρόταση και στόχευση της Δεξιάς εξακολουθεί να είναι η περαιτέρω συρρίκνωση του κρατικού τομέα και η απόδοση όλων σχεδόν των λειτουργιών που αφορούν κυρίως  τα βασικά κοινωνικά αγαθά στον ιδιωτικό τομέα. Έχεις; Ζεις. Δεν έχεις; Πεθαίνεις.»

 

-Ο τομεάρχης Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ Ν. Φίλης και η αναπληρώτρια κα. Τζούφη έκαναν επερώτηση για την προστασία των προσωπικών δεδομένων εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων. Το σχόλιο σας;

Β.Κ. «Η προχειρότητα με την οποία εξελίχτηκε το εγχείρημα της «Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης» εγείρει σοβαρές υπόνοιες και ερωτηματικά για την προστασία των προσωπικών δεδομένων χιλιάδων μαθητών γονέων και εκπαιδευτικών. Οι πλατφόρμες σύγχρονης και ασύγχρονης επικοινωνίας  υποστηρίζονται από ιδιωτικές εταιρίες; Ουδείς έχει ερωτηθεί για τη χρήση των προσωπικών του δεδομένων. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Ποιος προστατεύει τους χρήστες από εγγραφή ή παραποίηση κατά τη διάρκεια υλοποίησης των «ψηφιακών μαθημάτων»; Εκτιμώ πως η κα υπουργός στο άμεσο μέλλον θα κληθεί να δώσει εξηγήσεις που δεν ξέρω αν θα έχουν μόνο πολιτική διάσταση».