Την διαδρομή 20 ετών από την συμφωνία της Ντόχα για τις πατέντες στην Υγεία μέχρι το ψήφισμα που κατατέθηκε στον ΠΟΥ για την κεντρική διαχείρισή τους χωρίς αποκλεισμούς ώστε να αντιμετωπιστεί η πανδημία της COVID-19 περιέγραψε η υπεύθυνη διεκδίκησης δικαιωμάτων της PRAKSIS Μαριανέλλα Κλώκα μιλώντας Στο Κόκκινο και τον Νίκο Σβέρκο.

Το 2001, θύμισε η κα Κλώκα, υπογράφηκε στην Ντόχα του Κατάρ μία πολύ σημαντική συμφωνία του ΠΟΥ και των χωρών μελών του, που έδινε 20ετή δυνατότητα σε οργανισμούς που έχουν πατεντάρει ένα προϊόν υγείας να το εκμεταλλεύονται. Παρά τις εξαιρέσεις που προέβλεπε, είναι ο «νόμος» με τον οποίο γίνεται η επεξεργασία και έρχεται το κέρδος από τις επενδύσεις σε ένα προϊόν υγείας, ένα φάρμακο. Το επιχείρημα των επιχειρήσεων είναι πλέον ότι χρειάζεται 20ετής εκμετάλλευση για να μην «μπαίνουν μέσα» από την ανάπτυξη προϊόντων. Αυτά όμως που συνέβαιναν το 2001 είναι τελείως διαφορετικά από τις ημέρες μας. Πλέον, έχουν χτυπηθεί πάρα πολύ τα δημόσια συστήματα Υγείας στον ανεπτυγμένο κόσμο. Ο διαχωρισμός του τότε, που οι πλούσιες, δυτικές χώρες βοηθούσαν την πρόσβαση του αναπτυσσόμενου κόσμου σε αυτά τα προΐόντα, σήμερα δεν υπάρχει. Ακόμη και οι δυτικές χώρες με το πολύ μεγαλύτερο ΑΕΠ δεν έχουν τις ίδιες συνθήκες στα δημόσια συστήματα Υγείας (όσα έχουν μείνει δημόσια). Πολλές ισχυρές χώρες της ΕΕ λένε πλέον ότι δεν αντέχουν να πληρώνουν άλλο υψηλότατες τιμές, ειδικά όταν δεν είναι σαφές πόσα επενδύθηκαν αρχικά ώστε να δικαιολογούν την απόσβεση με την πληρωμή τους.

Ο ΠΟΥ, παρότι πολλές φορές του ασκούμε κριτική, συνέχισε η ίδια, είχε εδώ και τουλάχιστον δύο-τρία χρόνια διαδικασίες που οδηγούσαν στην κατεύθυνση αυτή, στην δυνατότητα να εξαγοράζει πατέντες με χρηματοδότηση των πλούσιων χωρών και δωρητών και να τις διαθέτει δωρεάν προκειμένου να παράγονται έγκαιρα και στις σωστές ποσότητες και σε προσιτές τιμές τα κατάλληλα προϊόντα υγείας για την αντιμετώπιση, σε αυτή την περίπτωση, του κορωνοϊού. Αυτό συμβαίνει αντίστοιχα και στην ΕΕ. Η αλλαγή πλεύσης ήταν εμφανής, αλλά όχι στις... μοίρες που βλέπουμε αυτή την περίοδο. Είναι μία ενδιαφέρουσα, θετική εξέλιξη, μέσα στην πανδημία της VOVID-19, από τον ΠΟΥ αλλά κυρίως των χωρών που έφεραν αυτή την πρωτοβουλία, γιατί στο παρελθόν δεν συναινούσαν ή το έκαναν με δυσκολία σε τέτοιες συζητήσεις. Η ιδέα μίας παγκόσμιας δεξαμενής πατεντών για την COVID-19, στην οποία θα μπαίνει όποια καινοτομία βρεθεί, εμβόλιο, θεραπεία ή διάγνωση, τα δικαιώματα και τα δεδομένα της, ξεκίνησε από την Κόστα Ρίκα (που σημειωτέον έχει μόλις 951 λοιμώξεις και 10 θανάτους). Πολύ γρήγορα εντάχθηκε η Χιλή των σχεδόν 78.000 λοιμώξεων και των πάνω από 800 θανάτων, ακολούθησε η Βραζιλία με τα «τρελά» νούμερα που πλησιάζουν τις ΗΠΑ, η Ρωσία, η Σαουδική Αραβία, άλλες 44 χώρες και η ΕΕ ως μία οντότητα με ομοφωνία των μελών της. Αυτές έφεραν το σχετικό ψήφισμα στην 73η διήμερη Παγκόσμια Συνάντηση Υγείας. Ακούστηκαν δηλώσεις που δεν ακούγονται συχνά για «πρόσβαση σε όλους», «εμβόλιο για όλους», πρωτόγνωρα πράγματα...