Η συσκότιση της αντίληψης των Ελλήνων για το πώς λειτουργεί η ΕΕ τους αφήνει να νομίζουν ότι είναι δυνατόν να «παρέμβει» άμεσα σε μία τουρκική πρόκληση, αλλά κάτι τέτοιο δεν ισχύει για κανένα θέμα, η Ελλάδα δεν προετοιμάστηκε ως όφειλε εδώ και έναν χρόνο για να διασυνδέσει τα ευρωπαϊκά θέματα με τις τουρκικές προκλήσεις και να διαμορφώσει συμμαχίες, γι` αυτό δεν είχε και απάντηση στην προκλητικότητα Ερντογάν, όπως περιέγραψε ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Σωτήρης Ρούσσος Στο Κόκκινο και τον Νίκο Ξυδάκη.

Οι Έλληνες πολίτες δεν ενημερώνονται, συσκοτίζεται η αντίληψή τους για την ΕΕ, για το πώς δουλεύει. Περιμένουν όλοι ότι «θα πάμε εκεί και θα ληφθεί μία απόφαση» δεν συμβαίνει ποτέ στην ΕΕ, δεν συνέβη ποτέ, για οποιοδήποτε θέμα, όχι μόνο για την Τουρκία ή τα ελληνοτουρκικά, είπε ο κ. Ρούσσος. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, υπάρχουν δύο κρίσιμα στοιχεία:

Πολυδιάσπαση συμφερόντων στην ΕΕ, κυρίως της Γερμανίας, της Ολλανδίας και των συμμάχων τους, που βλέπουν την Τουρκία ως χώρο οικονομικών επενδύσεων και τώρα βλέπουν να «κινδυνεύουν δικά τους λεφτά»

Απουσία ιδεολογικού ειρμού στην ΕΕ σήμερα, μετά την σχετική σύμπτωση απόψεων των ηγετών της εποχής του `80 και `90 για το τι είναι Ευρώπη

Πρέπει να αρχίσουμε τώρα αυτό που έπρεπε να ξεκινήσει πολύ πιο νωρίς, πριν ένα χρόνο, υπογράμμισε, ώστε να δρέψουμε τους καρπούς έναν χρόνο μετά, σε όλα τα φόρα της ΕΕ να διασυνδέουμε τα θέματα ΕΕ με την Τουρκία (όπως πετύχαμε με το Κυπριακό και την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ), πολύ μεθοδικά και κάθε φορά που υπάρχει ευκαιρία. Και γνωρίζουν πολύ καλά οι έμπειροι διπλωμάτες πώς συμβαίνουν αυτά στην ΕΕ, δεν παίρνει αμέσως μετά από κρίση μία απόφαση ένα Συμβούλιο. Είναι κρίσιμη η διασύνδεση των θεμάτων ΕΕ με την Τουρκία, επανέλαβε ο κ. Ρούσσος, για τα ποσά που δίνονται στην Τουρκία με τον ένα ή άλλο τρόπο, τις εμπορικές διευκολύνσεις, την προοπτική τελωνειακής σύνδεσης. Το μέγεθος της Τουρκίας και των σχέσεών της με την ΕΕ επιβάλλει να υπάρχει ογκώδης φάκελος με διασυνδεδεμένα θέματα όπου θα μπορούσε να παρέμβει η Ελλάδα.

Εκτός ΕΕ επίσης, συνέχισε ο κ. Ρούσσος, η Ελλάδα έπρεπε εδώ και ένα χρόνο που διαφαινόταν η εξέλιξη με την Αγία Σοφία να δημιουργήσει συμμαχία χωρών, της Λατινικής Αμερικής, της Αφρικής, της Ινδίας, κτλ., να φέρει το ζήτημα στην Γενική Συνέλευση και την Εκτελεστική Επιτροπή της UNESCO, ώστε να είναι απολογούμενη στην ανθρωπότητα η Τουρκία. Γιατί όταν πας μόνος σου σε διεθνείς οργανισμούς, εμφανίζεσαι να θέτεις διμερές ζήτημα. Η UNESCO και θέλει να παραμείνει το μνημείο ως έχει, να μην αλλοιωθεί μορφολογικά και να υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση κοινού και επιστημόνων. Ο Ερντογάν δεν θέλει σύγκρουση, πέτυχε να εμπεδώσει έναν θρησκευτικό εθνικισμό, να «μαντρώσει» τις μεσαίες και αγροτικές τάξεις στην Τουρκία, δεν έχει σημασία τι θα γίνει με την πρόσβαση στην Αγία Σοφία. Και έσυρε πίσω του την τουρκική αντιπολίτευση, πλην του αριστερού κουρδικού HDP. Η Τουρκία αυτή την περίοδο προσπαθεί να δημιουργήσει καλή εικόνα στους διεθνείς οργανισμούς, πρόσφατα εξελέγη Τούρκος πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, δεν επιθυμούν να δημιουργήσουν ρήγματα, αντίθετα να εμφανιστούν ως εκπρόσωποι του μη δυτικού κόσμου (όχι απλώς του ισλαμικού).

Σε όλα αυτά, από την Ελλάδα δεν υπήρξε απάντηση, γιατί η απάντηση είναι η πρόληψη, όπως είπε χαρακτηριστικά ο κ. Ρούσσος.