Στις 25 Ιουλίου του 1943, το Μεγάλο Φασιστικό Συμβούλιο της Ιταλίας καθαιρεί τον Μπενίτο Μουσολίνι από τα καθήκοντα του πρωθυπουργού και παραδίδει την εξουσία στον βασιλιά Εμμανουήλ και τον στρατιωτικό Πιέτρο Μπαντόλιο, συνεργάτη των φασιστών που πρωταγωνιστούσε πλέον στις προσπάθειες απαγκίστρωσης της Ιταλίας από τις δυνάμεις του άξονα. Είχε προηγηθεί η Σικελική Εκστρατεία των Συμμάχων, κατά τη διάρκεια της οποίας ένα μεγάλο μέρος της Ιταλίας θα καταληφθεί και θα οριστικοποιηθεί η ήττα της Ιταλίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο οποίος έτσι κι αλλιώς υπήρξε για αυτήν μια αλυσίδα από επαναλαμβανόμενες αποτυχίες.

Στις 25 Ιουλίου του 1943, το Μεγάλο Φασιστικό Συμβούλιο της Ιταλίας καθαιρεί τον Μπενίτο Μουσολίνι από τα καθήκοντα του πρωθυπουργού και παραδίδει την εξουσία στον βασιλιά Εμμανουήλ και τον στρατιωτικό Πιέτρο Μπαντόλιο, συνεργάτη των φασιστών που πρωταγωνιστούσε πλέον στις προσπάθειες απαγκίστρωσης της Ιταλίας από τις δυνάμεις του άξονα. Είχε προηγηθεί η Σικελική Εκστρατεία των Συμμάχων, κατά τη διάρκεια της οποίας ένα μεγάλο μέρος της Ιταλίας θα καταληφθεί και θα οριστικοποιηθεί η ήττα της Ιταλίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο οποίος έτσι κι αλλιώς υπήρξε για αυτήν μια αλυσίδα από επαναλαμβανόμενες αποτυχίες.

Μετά από 21 χρόνια στην πρωθυπουργία, αυτό είναι το ουσιαστικό πολιτικό τέλος του ανθρώπου που επινόησε το αθλιότερο σύστημα κοινωνικής οργάνωσης στην σύγχρονη ιστορία της ανθρωπότητας και τον εφιάλτη του 20ού αιώνα: τον φασισμό. 

Ο Μουσολίνι συλλαμβάνεται και οδηγείται σε απομονωμένη φυλακή του Γκραν Σάσο. Από εκεί θα τον ελευθερώσουν οι Γερμανοί, με μία κινηματογραφική επιχείρηση, την οποία έχει παραγγείλει ο Χίτλερ που αντιμετώπιζε πάντοτε τον Μουσολίνι ως το πρότυπό του. Για ένα μικρό διάστημα ο Μουσολίνι θα είναι τυπικά επικεφαλής ενός καθεστώτος που βρίσκεται σε γερμανοκρατούμενα εδάφη και το οποίο θα ονομαστεί «Δημοκρατία του Σαλό». Χωρίς ουσιαστικά καθήκοντα και με την κατάρρευση των ναζιστών να είναι ταχύτατη, ο Μουσολίνι θα επιχειρήσει να διαφύγει προς την Ελβετία. Θα συλληφθεί όμως από Ιταλούς κομμουνιστές αντάρτες, θα δικαστεί άμεσα από λαϊκό δικαστήριο και θα εκτελεστεί στις 28 Απριλίου 1945, δύο μέρες πριν την αυτοκτονία του Γερμανού μαθητή και θαυμαστή του. Το σώμα του, όπως και της ερωμένης του Κλάρα Πετάτσι θα κρεμαστούν σε δημόσια θέα στο Μιλάνο.

Ο Μουσολίνι γεννήθηκε στο Πρεντάπιο, στη βορειοανατολική Ιταλία, τον Ιούλιο του 1883. Προερχόταν από εργατική οικογένεια και ο πατέρας του ήταν μεταλλεργάτης και ενεργός συνδικαλιστής. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Μουσολίνι χρωστούσε το μικρό του όνομα, Μπενίτο, στον θαυμασμό που έτρεφε ο πατέρας του για τον μεξικανό σοσιαλιστή ηγέτη Μπενίτο Χουάρες. Ήταν χαρακτήρας ατίθασος και αρκετά βίαιος, με αποτέλεσμα να εκδιωχθεί από την εκκλησία και αργότερα να αντιμετωπίσει προβλήματα στο σχολείο. Αρχικά ξοδεύει την ενεργητικότητά του στον σοσιαλιστικό χώρο, ενώ φαίνεται ότι έτρεφε και κάποιον θαυμασμό για τον Ζορζ Σορέλ, έναν μάλλον αμφιλεγόμενο Γάλλο θεωρητικό του επαναστατικού συνδικαλισμού, που αφιέρωσε μάλλον υπερβολικά μεγάλο μέρος του έργου του στην εξύμνηση της κοινωνικής βίας.  Εκτιμά επίσης τον Ογκίστ Μπλανκί, θιασώτη της επαναστατικής βίας.

Το 1911 ως αρχισυντάκτης της σοσιαλιστικής εφημερίδας Avanti! αρθρογραφεί εναντίον της εμπλοκής της Ιταλίας σε πόλεμο με την Τουρκία και φυλακίζεται για αυτό. Το 1914 μεταστρέφεται όμως σε υποστηρικτή του πολέμου και ιδρύει τα «Αυτόνομα Φάτσια της Επαναστατικής Δράσης», ανακαλύπτοντας στον πόλεμο τη ζωτικότητα της κοινωνίας και εμπνεόμενος από τη ρωμαϊκή λέξη του δεσμού που ένωνε δύο τσεκούρια, από όπου και προέρχεται η έννοια του φασισμού. Το 1919 χρησιμοποιεί τις δυνάμεις του κόμματός του εναντίον των εργατών και του κινήματος των εργοστασιακών συμβουλίων, κερδίζοντας την εύνοια και τη χρηματοδότηση των βιομηχάνων. Το κόμμα μεγαλώνει βασιζόμενο κυρίως στη μιλιταριστική και βίαιη δράση του και ένοπλες φασιστικές ομάδες εισβάλουν στη μία πόλη μετά την άλλη. Στις 31 Οκτωβρίου 1922 οι φασιστικές φάλαγγες εισέρχονται στη Ρώμη, ο Μουσολίνι αναλαμβάνει πρωθυπουργός. Μέσα στα επόμενα χρόνια εγκαθιδρύει φασιστική δικτατορία που στηρίζεται στην τρομοκρατία των πολιτικών αντιπάλων, ιδιαίτερα των σοσιαλιστών, των κομμουνιστών και των αναρχικών, ενισχύει τον εθνικισμό και αποκαθιστά τις σχέσεις του με το Βατικανό. Αναπτύσσει ένα φιλόδοξο σχέδιο του ιταλικού ιμπεριαλισμού για έλεγχο της Μεσογείου, που στοχεύει τόσο στα παράλια της βορείου Αφρικής όσο και στην Αλβανία και την Ελλάδα. Το 1936 στέλνει οικονομική και στρατιωτική βοήθεια στους φασίστες της Ισπανίας που πολεμούν τη δημοκρατία. Οι ιταλικές δυνάμεις θα υποστούν μια σειρά από εξευτελιστικές ήττες στον ισπανικό εμφύλιο, οι οποίες θα προλογίσουν την ιταλική πανωλεθρία στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τον οποίο οι συνεχείς ήττες των Ιταλών θα καταλήξουν να αποτελέσουν πρόβλημα και για τη σύμμαχό της, τη ναζιστική Γερμανία. Στην Ιταλία θα παραμείνει ισχυρή σε όλη τη διάρκεια του πολέμου η αντιφασιστική αντίσταση, που θα συμβάλει τα μέγιστα στην ανατροπή και το τέλος του Μουσολίνι.

Παρά την στρατιωτική του πανωλεθρία, ο ιταλικός φασισμός και ο τρόπος με τον οποίον κατέλαβε την εξουσία στη χώρα, παρέμεινε το πρότυπο για την ναζιστική και φασιστική πανώλη σε όλον τον κόσμο και οι μιλιταριστικές μέθοδοι λατρείας της βίας αποτελούν και σήμερα τον οδηγό των φασιστικών κινημάτων. Κινήματα του νέο-φασισμού επανεμφανίστηκαν ισχυρά στην Ιταλία κατά τη δεκαετία του 1990, καταφέρνοντας να βρεθούν και πάλι στη διαχείριση του κράτους μετά το 2018 και την εκλογή του πολιτικού κληρονόμου του φασισμού Ματέο Σαλβίνι στην αντιπροεδρία της κυβέρνησης.